Czemu asymetria ciała to problem, który wymaga szybkiej interwencji lekarskiej? Przede wszystkim symetria ciała jest bardzo ważna, ponieważ dzięki niej dziecko uczy się przekraczać nóżkami, rączkami i głową środkową linię ciała w obie strony. Umożliwia to osiąganie kolejnych etapów rozwoju motorycznego i koordynacji ruchowej. Właśnie dlatego asymetria ciała u dzieci może być znakiem ostrzegawczym wskazującym na potencjalne problemy zdrowotne.

U niemowlęcia może pojawić się asymetria ułożeniowa, czyli stan, w którym mimo ukończenia 3-4 msc. życia, dziecko wciąż wykazuje objawy strukturalne lub motoryczne braku symetrii ciała. O asymetrii ułożeniowej u niemowlaka mówimy, gdy nie wykształci on symetrycznej aktywności antygrawitacyjnej, zbieżności gałek ocznych, ustawiania głowy w osi ciała i umiejętności łączenia dłoni. Asymetria ułożeniowa ma poważne konsekwencje i powoduje zaburzenia rozwoju, co może stanowić przyczynę rozwoju wad postawy lub świadczyć o poważnych zaburzeniach neurologicznych. Ważne jest, aby wcześnie ją rozpoznać, określić jej przyczyny i rozpocząć odpowiednią terapię. Wykrycie asymetrii ułożeniowej niemowląt wpływa na zahamowanie jej pogłębienia i zapobiega nieprawidłowemu rozwojowi dziecka. Każdy człowiek wykazuje swego rodzaju zaburzenia symetrii, np. woli chwytać rzeczy prawą lub lewą ręką, która jest zjawiskiem fizjologicznym. Kluczowe jest rozróżnienie takiej asymetrii ciała, od objawu nieprawidłowego rozwoju lub choroby. Dzięki odpowiedniej fizjoterapii nawet 95% dzieci ma szanse na znaczne zbliżenie się do normalnego stanu symetryczności.

Do niepokojących objawów, które wskazują na zaburzenia symetrii ciała, zalicza się:

1. dziecko częściej patrzy w jedną stronę,
2. preferuje jedną pierś przy karmieniu,
3. dziecko wkłada do buzi cały czas tę samą rękę, podczas gdy druga jest wyprostowana i zaciśnięta w pięść,
4. gdy leży na plecach, na twardym podłożu, skrzywia i skręca ciało w jednym kierunku, a zmiana tego ustawienia sprawia mu dyskomfort,
5. przewracając się na plecy, zawsze robi to w jedną stronę,
6. w leżeniu na brzuchu nie podpiera się równo na obu rączkach, a głowę kieruje częściej w jedną stronę,
7. po jednej stronie ma spłaszczoną główkę.

Przyczyn asymetrii ciała może być bardzo dużo. Określenie, która z nich wywołała zaburzenie, pozwala wybrać odpowiednią strategię leczenia i oszacować prognozę jego rozwoju. Do najczęstszych przyczyn zaliczamy:

1. fizjologiczny brak symetrii, który mija samoistnie pod koniec 2 msc. życia,
2. układanie dziecka zawsze na jednej stronie lub przystawianie dziecka zawsze do jednej piersi,
3. komplikacje okołoporodowe i ich konsekwencje, np. wzmożone napięcie mięśniowe u niemowląt, uszkodzenie splotu ramiennego (zaburzenia czucia i ruchu po stronie uszkodzonej), zwichnięcie biodra,
4. komplikacje w trakcie ciąży, np. zmniejszona ilość wód płodowych, która powoduje częste układanie się płodu w jednej pozycji,
5. problemy ze wzrokiem lub słuchem (dziecko układa się zdrowym okiem/uchem do bodźca),
6. przykurcze stawowe i mięśniowe, np. w obrębie szyi,
7. wady postawy, np. skolioza,
8. mózgowe porażenie dziecięce,
9. zaburzenia neurologiczne, które zaburzają motorykę.

Jeśli obserwujesz u swojego dziecka objawy asymetrii ciała, które utrzymują się powyżej 3-4 msc. życia, koniecznie udaj się do lekarza pierwszego kontaktu. On skieruje Cię do neurologa, ortopedy dziecięcego i fizjoterapeuty. Zaburzenia symetrii ciała są złożonym problemem, który wymaga współpracy wielu doświadczonych specjalistów i indywidualnego dopasowania sposobu pracy, poprawiającego ruchomość stawów oraz niwelującego przykurcze mięśniowe.

Fizjoterapeuta będzie pracował z dzieckiem nad prawidłowym ułożeniem ciała, a także w razie konieczności zleci zaopatrzenie ortopedyczne (np. specjalna poduszka). Do najczęściej stosowanych metod terapeutycznych, zalicza się: metodę Vojty (uczenie dziecka poprawnych wzorców ruchowych, poprzez układanie go w określonych pozycjach i wywoływanie ruchu mięśni poszczególnych okolic ciała), a także metodę NDT-Bobath (regulacja napięcia mięśni i utrwalanie prawidłowego ruchu). Istotne jest również wykonywanie w domu ćwiczeń zaleconych przez specjalistę. W Paley European Institute prowadzimy skuteczną fizjoterapię dzieci z asymetrią ułożeniową, dzięki której można zatrzymać lub cofnąć zaburzenia symetrii oraz wspomóc prawidłowy rozwój dziecka.