INFORMACJE
Rozwojowa dysplazja stawu biodrowego (DDH) jest to stan, w którym dochodzi do podwichnięcia (głowa kości udowej zachowuje częściowy kontakt z miednicą) lub zwichnięcia (brak kontaktu między głową kości udowej a miednicą) stawu biodrowego u noworodka lub niemowlaka. Najczęściej występuje jednostronnie (obustronnie ok. 20%), z częstością 1:1000 żywych urodzeń, sześciokrotnie częściej u dziewczynek. Ułożenie pośladkowe płodu jest czynnikiem ryzyka rozwoju DDH. Rozwojowej dysplazji stawu biodrowego nie należy mylić z teratologicznym zwichnięciem stawu biodrowego, które jest diagnozowane wewnątrzmacicznie.
Za przyczynę rozwojowej dysplazji stawu biodrowego uważa się nieprawidłowe wewnątrzmaciczne ułożenie płodu. Często również współwystępuje ona wraz z kręczem szyi oraz stopami szpotawymi.
Nieleczone DDH może objawiać się bólem i utykaniem, a w efekcie doprowadzić do rozwoju dysplazji stawu biodrowego i choroby zwyrodnieniowej.
Rozwojowa dysplazja zazwyczaj jest wykrywana w trakcie badania ortopedycznego w poradni preluksacyjnej. Do postawienia rozpoznania niezbędne jest potwierdzenie w badaniu ultrasonograficznym.
Leczenie polega na stosowaniu szerokiego pieluchowania lub noszeniu ortez odwodzących. W niektórych przypadkach niezbędne jest zastosowanie leczenia operacyjnego.
LECZENIE
Leczenie rozwojowej dysplazji stawu biodrowego jest różne w zależności od wieku pacjenta. Jeśli dysplazja zostanie wykryta w pierwszym roku życia dziecka, zalecaną metodą leczniczą jest stosowanie szelek Pavlika. Jest to metoda nieinwazyjna polegająca na utrzymaniu kończyn dolnych w odwiedzeniu. Szelki utrzymuje się przez ok. miesiąca. Skuteczność tej metody sięga blisko 90%. Należy pamiętać, że nie jest to wskazana metoda leczenia przy postaciach neurologicznej dysplazji, takich jak rozszczep kręgosłupa czy mózgowe porażenie dziecięce. Inną stosowaną metodą leczenia jest założenie gipsu na okres 6 tygodni.
W przypadku braku powodzenia w leczeniu zachowawczym należy rozważyć leczenie operacyjne. Zabieg zalecany jest, gdy dziecko osiągnie 2. rok życia.
Operacja polega na otwartej repozycji, czyli umieszczeniu głowy kości udowej w panewce. W zależności od nasilenia zaburzeń anatomicznych wykonywana jest osteotomia miednicy. Czasami dodatkowo wymagana jest osteotomia kości udowej, by uzyskać zadowalające pokrycie głowy przez panewkę. W ciężkich przypadkach, gdy dochodzi do znacznego zwichnięcia, wykonuje się niewielkie skrócenie uda. Jest to tylko chwilowe skrócenie niemające wpływu na różnicę w długości kończyn w późniejszych latach – samoistnie dochodzi do wyrównania ubytku na przestrzeni lat.
W trakcie operacji więzadło, które fizjologicznie utrzymuje głowę w stawie, jest skracane i ponownie przytwierdzane do kości. Przy otwartej repozycji, przy wykonaniu osteotomii istnieje wysokie prawdopodobieństwo wykonania transfuzji krwi w trakcie lub po operacji na oddziale pediatrycznym.
Następnie jeszcze na sali operacyjnej zakładany jest gips obejmujący kończyny dolne oraz brzuch, który utrzymuje nogi w odwiedzeniu. Po 3-4 dniach hospitalizacji pacjent jest wypuszczany do domu. Po tygodniu, jeśli gojenie ran przebiega prawidłowo i lekarz wraz z fizjoterapeutą nie widzą przeciwskazań, gips jest zamieniany na zdejmowaną ortezę.
Po upływie sześciu tygodni wykonywane jest zdjęcie RTG bez ortezy, w celu ocenienia rezultatu leczenia. Jeśli nie ma przeciwskazań, rozpoczyna się rehabilitacja.
