Opóźnienie psychoruchowe to opóźnienie rozwoju funkcji ruchowych i intelektualnych, o którym możemy mówić, gdy dziecko nie osiąga w odpowiednim czasie „kamieni milowych rozwoju”, czyli najważniejszych umiejętności rozwojowych. Powinny być one wykształcone na określonym etapie życia i odnosi się je zawsze do wieku dziecka, a w przypadku wcześniaków do wieku skorygowanego. Zalicza się do nich m.in. samodzielne podnoszenie główki i klatki piersiowej około 3-4 msc. życia, raczkowanie w ok. 8-9 msc. czy chodzenie w ok. 12-18 msc. życia. Do osiągnięcia wyższego etapu rozwoju niezbędna jest obecność i utrwalenie etapu niższego. Termin „rozwój psychoruchowy” odnosi się do pierwszych 2-3 lat życia. Opóźnienie może wystąpić w każdym momencie i obejmować jedną lub kilka sfer rozwoju (np. ruchową, społeczną, emocjonalną) lub wszystkie sfery, tzw. globalne opóźnienie rozwoju. To ostatnie i związana z nim niepełnosprawność intelektualna występują łącznie u ok. 3% dzieci w grupie do 5 r.ż.

Wśród przyczyn prowadzących do opóźnienia psychoruchowego wyróżnia się:

1. czynniki środowiskowe, np. zaniedbania w opiece lub/i wychowaniu dziecka;
2. nadopiekuńczość rodziców
3. niedotlenienie występujące w czasie porodu
4. choroby lub wady układu nerwowego
5. zaburzenia metaboliczne
6. choroby matki w czasie ciąży (różyczka, toksoplazmoza, cytomegalia, inne.)
7. choroby dziecka występujące we wczesnym dzieciństwie, np.: nasilona żółtaczka, zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, padaczka, itp.

Do objawów opóźnienia psychoruchowego zalicza się:

1. opóźnienie ogólnego rozwoju ruchowego
2. zaburzenie sprawności manualnej
3. zaburzenie rozpoznawania i różnicowania bodźców wzrokowych
4. zaburzenie mowy

Aby umożliwić dziecku osiągnięcie normy rozwoju i umiejętności stosownych do wieku, należy jak najwcześniej podjąć intensywną terapię. W każdym przypadku opóźnienia psychomotorycznego konieczne jest leczenie objawowe lub przyczynowe, jeżeli istnieje taka możliwość. Największe szanse na rozpoznanie przyczyny opóźnienia daje współpraca zespołu specjalistów: pediatry, neurologa, psychologa, genetyka klinicznego, neuroradiologa oraz specjalisty chorób metabolicznych.

Zbiera się wywiad medyczny, analizuje przebieg ciąży i okresu okołoporodowego, ocenia dotychczasowy rozwój (najczęściej używa się skali Denver lub skali Brunet–Lézine) oraz wyniki badań podstawowych, a także przeprowadza badanie pediatryczne i neurologiczne. Dalej dzieci kieruje się na fizjoterapię, która ma za zadanie poprawić rozwój poznawczy w okresie niemowlęcym i przedszkolnym, a rodzicom udziela się instruktażu pielęgnacyjnego. W Paley European Institute mamy najlepszych specjalistów, którzy prowadzą fizjoterapię dzieci z opóźnieniem psychoruchowym.