Stres to nieodłączna część życia. Do pewnego stopnia działa korzystnie i motywuje do działania. Jednak kiedy przekroczy pewną granicę, zaczyna utrudniać funkcjonowanie, a może nawet szkodzić zdrowiu. Niepokój związany ze zdrowiem swoim lub bliskich, diagnozy, leczenie, trudności pojawiające się po drodze itp. – to wszystko stresory, które mogą znacząco wpływać na jakość życia.

W każdym przypadku, gdy stajemy w obliczu potencjalnego lub rzeczywistego zagrożenia, nasze umysły i ciała reagują w jeden z kilku możliwych sposobów. To, że w danym momencie reagujemy tak a nie inaczej, nie oznacza, że w innym momencie życia zareagujemy identycznie. Nasze reakcje, choć często zdarza się, że podobne, mogą zmieniać się w czasie. Możemy mobilizować się do radzenia sobie z problemami (mechanizm walki) lub unikać ich (mechanizm ucieczki). Może również dojść do reakcji zamrożenia, kiedy to nie jesteśmy w stanie nic zrobić, bo sytuacja wydaje się zbyt trudna czy tragiczna.

Intensywny stres może prowadzić do fizycznych objawów, takich jak bóle głowy, omdlenia, duszności, problemy ze snem czy ból w klatce piersiowej. Może również wpływać na nastrój, wywołując lęk, smutek lub złość, jak również przyczyniać się do trudności w odżywianiu. Wtedy zupełnie tracimy apetyt lub wręcz przeciwnie – przejadamy się.

Długotrwały lub krótki, ale intensywny stres, może negatywnie wpływać na procesy zapamiętywania. To właśnie dlatego tak często zdarza się, że doskonale przygotowane do lekcji dziecko podczas sprawdzianu nie może przypomnieć sobie informacji, które świetnie znało. Tak samo może zadziać się w przypadku wizyt lekarskich – ta sytuacja dla wielu ludzi bywa na tyle obciążająca, że może pojawić się pustka w głowie, a wszystkie pytania, z jakimi przyszliśmy – ulotnią się.

Jeśli chodzi o sam przebieg wizyty – pod wpływem stresu może być trudno w zadowalający sposób zapamiętać jej przebieg i wszystkie ważne informacje, jakich się podczas niej dowiedzieliśmy. Dlatego też warto robić sobie notatki podczas takiego spotkania. Wystarczyć powinny słowa -klucze, które ułatwią nam potem przypomnienie sobie istotnych rzeczy.

Nie zawsze jesteśmy w stanie wyeliminować z naszego życia powody, dla których przeżywamy stres. To nie oznacza jednak, że jesteśmy skazani na wyniszczające efekty przewlekłego napięcia. Prawdopodobnie nikogo nie zdziwi, że pozytywny wpływ na samopoczucie i redukcję stresu ma ruch. Stresową reakcję najlepiej jest wybiegać, wychodzić, wytańczyć – tak jak to robili nasi przodkowie i co ma również potwierdzenie swojej skuteczności w badaniach. Pomocne może być również skorzystanie z psychoterapii, podczas której wraz z psychoterapeutą/ką przyjrzymy się negatywnym wzorcom myślowych i nauczymy radzić sobie lepiej w sytuacji, w jakiej musimy żyć. Czasem konieczna może okazać się farmakoterapia. Warto również przyjrzeć się swojej diecie i we współpracy z dietetykiem/czką wypracować taki plan żywienia, który będzie najlepiej odpowiadał naszemu trybowi życia.

Źródła wiedzy i inspiracji, dzięki którym powstał ten artykuł:

• McEwen BS, Bowles NP, Gray JD, et al. (2015) Mechanisms of stress in the brain, Nature Neuroscience
• Quesada AA, Wiemers US, Schoofs D, Wolf OT. (2012), Psychosocial stress exposure impairs memory retrieval in children, Psychoneuroendocrinology