Udawanie i odgrywanie ról może wydawać się zabawne z perspektywy dorosłego człowieka. Taka przyjemna i radosna chwila dla dziecka, ale raczej niespecjalnie istotna. Ot, nieodłączny element dzieciństwa, taki jak rysowanie czy układanie puzzli. Zabawa w udawanie i odgrywanie ról to jednak znacznie więcej niż większość osób myśli. Wymaga zaawansowanych strategii myślenia, komunikacji i umiejętności społecznych.

Poprzez zabawę w udawanie dzieci uczą się rzeczy takich jak: negocjowanie, rozważanie perspektyw innych, opóźnianie gratyfikacji, porównywanie własnych pomysłów z innymi i podejmowanie decyzji, opracowywanie planu i działanie zgodnie z nim, wyrażanie i słuchanie myśli, przydzielanie zadań oraz łączenie różnych informacji i pomysłów w całość. Dzięki temu dziecko może wczuć się w kogoś innego i dlatego jest w stanie zrozumieć, dlaczego te osoby lub postacie zachowują się w określony sposób. Odgrywanie ról sprawia, że dziecko potrafi odnieść się do swoich emocji, a także uczy się jak przejmować kontrolę nad swoim zachowaniem.

Rozwój inteligencji społecznej i emocjonalnej

Dzieci w zabawie rozwijają i pielęgnują inteligencję społeczną i emocjonalną. Nic nie zastąpi kreatywnej i pomysłowej zabawy, jeśli chodzi o nauczanie i rozwijanie tych umiejętności u dzieci.

Odgrywanie ról pomaga również dziecku nauczyć się rozwiązywania konfliktów, na przykład podczas zabawy z innymi mogą się kłócić o to, kto zostanie złoczyńcą, a kto superbohaterem, będą musieli wspólnie wymyślić potencjalne rozwiązanie i plan działania. Te wszystkie umiejętności są bardzo przydatne w późniejszym życiu i cenione zarówno w życiu osobistym, jak i zawodowym. Jak widać, ta zwykła zabawa okazuje się być intensywną i poważną pracą!

Zabawy polegające na odgrywaniu scenek i wcielanie się w rolę pomagają dzieciom rozwijać empatię, jak również umiejętności samoregulacji. Przedstawiając różne możliwe lub zupełnie nierealistyczne scenariusze, dzieci poszerzają swoją perspektywę, uczą się rozwiązywać problemy i konflikty, a także trenują umiejętności werbalne i przekładania swoich myśli na słowa. Jak widać – jest to niezwykle skuteczny trening, dlatego też, jeśli tylko dziecko lubi bawić się w ten sposób, warto dać mu do tego przestrzeń i czas.

Naśladowanie opiekunów

Ten rodzaj zabawy rozpoczyna się dość wcześnie, bo już ok. 18 miesiąca życia. Możemy wtedy np. zaobserwować, jak dziecko używa patyka, łyżki czy innych przedmiotów do udawania, że rozmawia przez telefon, pisze na komputerze czy naśladuje inne czynności wykonywane przez opiekunów.

Im dziecko starsze, tym bardziej złożone i skomplikowane stają się jego zabawy. Pojawiają się w nich zasady i reguły, które występują na co dzień w życiu dziecka lub które dziecko chciałoby mieć w swoim życiu.

Zdrowy rozwój

Korzyści z odgrywania ról wśród dzieci mają fundamentalne znaczenie dla doskonalenia umiejętności niezbędnych do zdrowego rozwoju. Nic dziwnego, że terapeuci dziecięcy stosują terapię odgrywania ról, aby pomóc dzieciom przejść przez trudne i wymagające sytuacje lub wspomagać rozwój dzieci, które borykają się z różnego rodzaju zaburzeniami. Jednym z głównych powodów, dla których w gabinetach stosuje się odgrywanie ról jest to, że skutecznie reguluje stres przeżywany przez dziecko, jak również pomaga mu oswoić się z trudnymi przeżyciami.

Wykorzystywanie wyobraźni w zabawie nie tylko wspiera kreatywność dzieci, ale także sprzyja lepszym osiągnięciom w szkole, a także pomaga rozwinąć umiejętności potrzebne do rozwiązywania problemów.

Fantastyczne postacie i trudne sytuacje

Bez względu na to, czy dzieci odgrywają prawdziwe postaci czy też superbohaterów, zwierzęta albo fantastyczne stwory, warto pozwolić im na taką zabawę. Dzieci są zafascynowane superbohaterami i postaciami fantasy, takimi jak jednorożce, dinozaury między innymi ze względu na ich super moce. Kiedy noszą peleryny, diadem księżniczek czy też inne specjalne atrybuty uczą się w ten sposób, jak działa świat, co jest dobre, a co złe, a jednocześnie zachęca je to do podejmowania nowych wyzwań i trenowania odwagi.

Sytuacje z życia wzięte, takie jak wizyta w sklepie czy u lekarza, pozwala dzieciom okiełznać lęk przed takimi wydarzeniami, jak również w bezpiecznych warunkach przetrenować sposoby radzenia sobie w takich chwilach. Dzieci często wykorzystują zabawę w udawanie, aby opracować osobiste i trudne wydarzenia życiowe, takie jak choroba w rodzinie, nieobecność rodzica, rozwód lub przeprowadzka.

Poznawanie siebie i świata

Odgrywanie ról i wcielanie się w przeróżne postaci czy zwierzęta to jedne z pierwszych sposobów, w jaki dzieci dowiadują się o swoich upodobaniach, antypatiach, zainteresowaniach i zdolnościach. Eksperymentując z różnymi rolami i postaciami, pracują nad zrozumieniem tego, czego doświadczyły oraz poznają siebie i otaczający je świat. Wystarczy spojrzeć na dzieci bawiące się lalkami albo pluszakami, żeby przekonać się, że często te zabawki stają się bardziej odważnymi wersjami samego dziecka i są dla niego bezpiecznym sposobem wyrażania uczuć i nowych pomysłów. Obserwowanie zabawy i aktywne uczestniczenie w niej daje rodzicowi wgląd w dziecięcy świat i w to, co aktualnie przeżywa dziecko i co jest ważnym elementem jego życia. Pozwala poznać jego marzenia, nadzieję oraz lęki.

Podczas wspólnej zabawy, pozwól dziecku przejąć nad nią kontrolę i obserwuj, co się będzie działo. Często zdarza się, że dziecko wciela się w rolę osoby, która doskonale poradziła sobie z wyzwaniem lub odgrywa osobę, która w jakiś sposób przyczyniła się do pogorszenia samopoczucia dziecka (np. popchnęła go na placu zabaw albo robiła zastrzyk lub pobranie krwi w przychodni). Oczywiście, odgrywanie ról może odbywać się wyłącznie z czystej radości i chęci zabawy, jak również z fascynacji danymi osobami lub rolami, które pełnią w życiu. Dzieci bawią się, bo sprawia im to przyjemność. Nawet jeśli w zabawie pojawią się trudniejsze wątki, to nie oznacza od razu, że w życiu dziecka dzieje się coś niepokojącego.

Obecnie dzieci coraz częściej uczęszczają na dodatkowe i zorganizowane zajęcia. Choć bez wątpienia są one interesujące i wzbogacają życie dziecka, to czas na swobodną zabawę drastycznie się kurczy. Dbając o wszechstronny rozwój dziecka, warto więc pamiętać o roli, jaką pełni zabawa inicjowana i prowadzona przez dziecko i zadbać o to, aby znalazł się na nią czas.