19.02.2021
Palejowe ABC – FIZJOTERAPIA
Dużą rolę w procesie fizjoterapii odgrywa samopoczucie pacjenta oraz relacja między nim a fizjoterapeutą. Nasz zespół dokłada wszelkich starań, aby ten proces przebiegał jak najsprawniej, a jednocześnie pacjent czuł się dobrze podczas zajęć.
Pacjenci trafiający na fizjoterapię borykają się z wieloma zmianami nie tylko na poziomie funkcjonowania fizycznego, ale również mentalnego. Rekonwalescencja po operacji lub chorobie, zmiana jakości życia, ból, lęk oraz wszystkie wcześniejsze doświadczenia życiowe pacjenta – to wszystko bagaż, z którym pacjent przychodzi na fizjoterapię.
Niekiedy praca z dzieckiem może okazać się większym wyzwaniem, wymagającym wypracowania nowych strategii działania. Dziecko bowiem rzadko kiedy jest dobrowolnym pacjentem. Przeważnie to rodzice wraz z lekarzami decydują o potrzebie operacji, a następnie o fizjoterapii. Ma to oczywiście na celu dobro dziecka i poprawienie jakości jego życia, jednak dziecko może mieć inne zdanie na ten temat. Dlatego też praca z małym pacjentem wymaga szczególnego zrozumienia, empatii i pochylenia się nad małym człowiekiem, który może protestować podczas ćwiczeń lub bardzo bać się, że będzie odczuwać ból.
Rolą rodziców i fizjoterapeuty jest wyjaśnienie dziecku, co będzie się działo podczas zajęć oraz jaki jest ich cel. Jeśli dziecko będzie wiedziało, że dzięki ćwiczeniom jego ciało będzie funkcjonować lepiej, a tym samym łatwiej osiągnie swoje cele, np. będzie mogło grać w piłkę nożną, samodzielnie jeść, chodzić bez użycia kul, tym samym chętniej zaangażuje się w ćwiczenia.
Zanim jednak będzie można świętować sukces, na początku trzeba będzie zmierzyć się z niepokojami i obawami, które często wypływają w okresie okołooperacyjnym. Każdą wątpliwość związaną z procesem fizjoterapii warto omówić ze specjalistą. Fizjoterapeuta, bazując na najlepszej wiedzy i doświadczeniu, udzieli wskazówek, które czynności i aktywności są dla pacjenta bezpieczne, a których lepiej unikać. Takie podejście do sprawy pomoże złagodzić lęk, który pojawia się jako naturalna odpowiedź na coś, co nieznane.
Pacjenci, którzy doświadczają bólu pooperacyjnego, mogą bać się podejmować nowe wyzwania podczas fizjoterapii. Dziecko może nie chcieć poruszać częścią ciała, która niedawno była operowana z obawy przed bólem i przekonaniem, że może to być niebezpieczne. W takich sytuacjach ważną rolę odgrywa uspokojenie małego pacjenta, zaakceptowanie jego przeżyć i obaw oraz zapewnienie, że to, co dzieje się na fizjoterapii jest bezpieczne i korzystne dla zdrowia.
Uczęszczając na fizjoterapię warto pamiętać o tym, że najlepsze efekty osiągnie się dzięki regularnym spotkaniom i ćwiczeniom w domu (według wskazówek fizjoterapeuty).
Rodzic swoim nastawieniem wobec ćwiczeń może wpływać na to, w jaki sposób dziecko odbiera konieczność regularnej fizjoterapii. Podkreślanie znaczenia tego, jak przestrzeganie zaleceń może poprawić kondycję fizyczną i doprowadzić do odzyskania przez dziecko większej kontroli, niezależności i sprawności niż ma obecnie, może mieć głęboki pozytywny psychologiczny wpływ. W efekcie doprowadzi to do większego zaangażowania się dziecka w cały proces.
Ból, lęk, a nawet znaczne obniżenie nastroju są powszechnym zjawiskiem w czasie, gdy pacjenci dochodzą do siebie po operacji. Muszą pogodzić się ze zmianami, unieruchomieniem, ograniczeniem aktywności. Z perspektywy zdrowego człowieka może być trudno wyobrazić sobie co przeżywa osoba po zabiegu chirurgicznym, dlatego też niezwykle istotna jest wówczas uważność na pacjenta, na jego potrzeby i sygnały, które nam wysyła.
Jeśli lęk przed ćwiczeniami jest zbyt silny i utrudnia dalszą pracę, warto skorzystać ze wsparcia psychologa, który we współpracy z dzieckiem, rodzicami oraz fizjoterapeutą wypracuje skuteczne strategie radzenia sobie z niepokojem. Nigdy jednak nie powinno być tak, że odczuwany przez pacjenta ból jest bagatelizowany. Zdarza się oczywiście, że to lęk przed bólem sprawia, że ciało się napina i naprawdę zaczyna boleć. Niekiedy to rodzice obawiają się, że dziecko doświadczy bólu podczas fizjoterapii i swoje obawy przenoszą na dziecko. Tym samym nieświadomie mogą zniechęcać swoją pociechę do ćwiczeń i wykonywania zaleceń. Tym bardziej w takich momentach warto postawić na szczery dialog i wyjaśnienie wszystkich swoich obaw. Nawet jeśli nie ma medycznych przyczyn bólu, należy mu się przyjrzeć i zaopiekować pacjentem. Być może potrzebuje on więcej wsparcia i opieki. Pragnie, aby zauważyć jego napięcie, jego lęk i wspólnie wypracować taki sposób pracy, który będzie korzystny zarówno dla fizjoterapeuty, jak i przede wszystkim dla pacjenta.
Relacja między pacjentem a fizjoterapeutą powinna opierać się na wzajemnym zaufaniu. Praca ta bowiem wymaga długiego, niekiedy intensywnego kontaktu fizycznego. Doświadczenia, zdobyte podczas ćwiczeń mogą pozostać w człowieku na długie lata – zarówno te pozytywne, jak i negatywne.
W Paley European Institute zależy nam na tym, aby pacjenci opuszczali nasze mury zdrowsi niż wtedy kiedy do nas przyszli po raz pierwszy. Dbając o zdrowie fizyczne i usprawnianie ciała musimy pamiętać, aby dbać również o dobre samopoczucie i spokój naszych pacjentów. Wiemy, jak ważne dla małego człowieka oraz jego opiekunów jest dostrzeganie postępów, jakie robi dziecko i zauważanie drogi, jaką wspólnie przeszli. Po intensywnej pracy każdemu należy się świętowanie sukcesów.
Literatura:
Gard, G., & Gyllensten, A. L. (2000). The Importance of Emotions in Physiotherapeutic Practice, Physical Therapy Reviews
Kirby, S., Donovan-Hall, M., & Yardley, L. (2014). Measuring barriers to adherence: Validation of the problematic experiences of therapy scale, Disability and Rehabilitation
Lequerica, A. H., Donnell, C. S., & Tate, D. G. (2009). Patient engagement in rehabilitation therapy: Physical and occupational therapist impressions, Disability and Rehabilitation
Miller, J. S., Litva, A., & Gabbay, M. (2009). Motivating patients with shoulder and back pain to self-care: Can a videotape of exercise support physiotherapy? Physiotherapy