MPD to zespół zaburzeń narządu ruchu i postawy, który jest następstwem uszkodzenia centralnego układu nerwowego. Kiedy diagnozuje się mózgowe porażenie dziecięce? Jakie są jego objawy i przyczyny? Na czym w przypadku mózgowego porażenia dziecięcego polega leczenie?

Pytania te zadają często rodzice, którzy obawiają się zdiagnozowania MPD u ich dzieci. W poniższym artykule rozwiejemy wątpliwości i wyjaśnimy wszystkie nurtujące kwestie.

Porażenie mózgowe – definicja, objawy i przyczyny

Mózgowe porażenie dziecięce (MPD) to niepełnosprawność fizyczna, wpływająca na sposób poruszania się oraz postawę ciała. Szacuje się, że dotyczy około 17 milionów osób na świecie. To nie choroba, a raczej zespół zaburzeń, które mogą przybierać różne formy i mieć różny stopień nasilenia. Dlatego samo postawienie diagnozy nie określa stopnia niepełnosprawności dziecka. W grupie chorych mogą być zarówno osoby samodzielne, jak i wymagające stałej opieki.

 

Objawy mózgowego porażenia dziecięcego

Mózgowe porażenie dziecięce to objawy takie jak: chwiejne ruchy, sztywność i napięcie mięśni, dystonia oraz atetoza. Problemy dotyczą więc nieprawidłowości w funkcjonowaniu motorycznym. MPD może objawiać się zatem trudnościami z chodzeniem, precyzyjnym posługiwaniem się ręką, połykaniem czy mową. Wielu pacjentów zmaga się także z problemami układu mięśniowo-szkieletowego, które objawiają się wzmożonym napięciem w nogach. W zależności od objawów mózgowe porażenie dziecięce dzieli się na:

• • spastyczne porażenie mózgowe – występuje u około 80-90% chorych na MPD. Spowodowane jest uszkodzeniem kory mózgowej. Do charakterystycznych objawów zalicza się sztywność oraz napięcie mięśniowe. Spastyczne porażenie mózgowe dzieli się na trzy podtypy: hemiplegię (porażona jest jedna strona ciała), diplegię (porażone są wszystkie kończyny z przewagą kończyn dolnych) i kwadriplegię (porażone są nogi i ręce, a często także mięśnie tułowia, twarzy czy ust, a kontrola nad ułożeniem głowy jest słaba),
• • atetotyczno-hipotoniczne porażenie mózgowe – powstaje w wyniku uszkodzenia móżdżku. Wyróżnia się zaburzeniami równowagi i wynikającymi z nich chwiejnymi, nieskoordynowanymi ruchami,
• • dyskinetyczne porażenie mózgowe – wynika z uszkodzenia zwojów podstawy. Charakteryzuje się mimowolnymi ruchami, wśród których wymienić można m.in. dystonię, atetozę, pląsawicę,
• • mieszane porażenie mózgowe – to połączenie dwóch wcześniejszych typów porażenia mózgowego.

Przyczyny mózgowego porażenia dziecięcego

Objawy to jednak nie wszystko, co trzeba wiedzieć o mózgowym porażeniu dziecięcym, ważne są także przyczyny jego powstania. Najczęściej wynika z powikłań w okresie płodowym bądź też okołoporodowym i niemowlęcym. Bezpośrednią przyczyną dolegliwości jest uszkodzenie komórek nerwowych w mózgu dziecka, które może wynikać z niedokrwienia, infekcji, niedotlenienia, zaburzeń metabolicznych, zatrucia toksynami, malformacji mózgu czy zaburzeń genetycznych. Wyróżnić możemy także czynniki ryzyka, które zwiększają prawdopodobieństwo pojawienia się porażenia wszystkich kończyn. Należą do nich:

• • nieprawidłowości łożyska,
• • ciąża mnoga,
• • wcześniactwo,
• • krwotok przed porodem,
• • encefalopatie okołoporodowe,
• • zaburzenia tarczycy,
• • zatrucie ciążowe,
• • IUGR.

Kiedy diagnozuje się mózgowe porażenie dziecięce?

Diagnostyka MPD skupia się na wykonaniu szeregu badań. Kiedy rozpoznaje się dziecięce porażenie mózgowe? Im nastąpi to szybciej, tym lepiej. W przypadku ciężkiego przebiegu MPD diagnozę można postawić niemal w pierwszych dniach życia dziecka, jednak w mniej widocznych formach jednoznaczne stwierdzenie występowania tej dolegliwości może zająć nawet kilka lat. Nie dziwi więc fakt, że w dziecięcym porażeniu mózgowym zaobserwowanie pierwszych objawów jest szczególnie ważne. Należy zwracać uwagę na sposób siadania, raczkowania czy zmiany pozycji dziecka i porównywać je z rozwojem motorycznym charakterystycznym dla danego przedziału wiekowego. Warto także pamiętać, że objawy wraz z rozwojem małego pacjenta mogą zacząć się nasilać i stawać się coraz bardziej widoczne.

Diagnoza mózgowego porażenia dziecięcego opiera się na wywiadzie lekarskim, podczas którego lekarz zbiera informacje o przebiegu ciąży, porodzie, substancjach toksycznych, z którymi miała do czynienia przyszła mama w czasie ciąży i rozwoju noworodka w pierwszych miesiącach. Następnie badanie wykonuje neurolog, którego celem jest ocena siły i napięcia mięśni oraz występowania odruchów patologicznych. Ważne jest także wykonanie badań obrazowych (USG, tomografia komputerowa, rezonans magnetyczny).

Leczenie mózgowego porażenia dziecięcego w Paley European Institute

Wiesz już o diagnozowaniu porażenia mózgowego, kolejną ważną kwestią jest zatem jego leczenie. Wspominaliśmy już, że MPD nie jest chorobą jednorodną, dlatego również zastosowana terapia różni się w zależności od występujących objawów. Warto podkreślić jednak, że mózgowe porażenie dziecięce jest nieuleczalne, ale można z powodzeniem łagodzić jego przebieg.

W Paley European Institute wykonujemy rekonstrukcję aparatu wyprostnego, rekonstrukcję stopy, rekonstrukcję stawów biodrowych oraz osteotomię wyprostną kości udowych. Przeprowadzamy także SEMLS (ang. single-event multilevel surgery), czyli jednoczasowy wielopoziomowy zabieg operacyjny, który umożliwia korekcję zaburzeń równowagi mięśniowej, przykurczy i deformacji układu mięśniowo-szkieletowego. Dzięki tym działaniom poprawia się komfort życia małego pacjenta, a problemy z układem ruchowym i postawą ulegają zmniejszeniu. Oferujemy także rehabilitację, która umożliwia naukę nowych możliwości, jakie daje poprawnie działający centralny układ nerwowy. Ortopedia dziecięca to nasza specjalność.